Një porosi poetike e poetit Katul për romakët e grekët e vjetër (në kohë të tyre) si dhe për ashikët arnautë të kohëve moderne

Një porosi poetike e poetit Katul për romakët e grekët e vjetër (në kohë të tyre) si dhe për ashikët arnautë të kohëve moderne

Porositë vijnë përmes vargjeve të mëposhtme. Lexoni edhe disa të dhëna poshtë poezisë. Keni të drejtën e mrekullimit e të indinjimit. Nëqoftës këto vargje do të bëjnë farë efekti, mos harroni të më këndoni rahmet…

Bashkëautorë: Caius Valerius Catullus, nga Verona i ardhur në Romë & Salih Kabashi me rrënjë nga Kabashi i Kolonjës, banor i Gurakuqit, komuna Shtogje (Nahija e Pejës), azil erotik në Paris

Kënga 5

KATUL

Le të jetojmë, Lesba ime, le të duhemi

Kush jep pesë pare,

Për thashethemat e këtyre pleqëve të trishtshëm

Dielli mund të lindë e të perëndojë:

Nata jonë s’do të ketë gjumë.

Një mijë puthje t’i dua, njëqind tjera pas tyre,

Shto edhe njëmijë, edhe njëqind t’i dua

Edhe një mijëshe tjetër, qindëra puthje në vazhdim.

Dhe kur të jemi puthur mijëra herë,

Le t’i ngatërrojmë numrat,

Ziliqarët të mos dijnë sa puthje këmbyem,

Dhe le të plasin zilie.

Pak llafe për Katulin dhe bidatet e tij

Katuli (lat. Caius Valerius Catullus)e ka dashur poezinë, drejtësinë shoqërore dhe pa asnjë dyshim ka qenë kurvar i madh.

Ka lindur në vitin 84 para Krishtit dhe ka vdekur më 54 para Epokës së Re.

Po kuptohet se me zanat ka qenë poet. Pasion i tij kanë qenë gratë përgjithësisht dhe pa marrë parasysh: të lira, të martuara, vejusha, moshatare, më të reja apo edhe më të vjetra se ai.

Nuk ka qenë nazeli, këshuqë ndonjë dashnore e tij mund të ketë qenë edhe me ndonjë dhëmb të rënë. Punë e madhe. Asokohe ende nuk njihej french kiss.

Personalisht dyshoj së tepërmi se dashuribërja intensive e me aq afsh edhe mund të ketë bërë që ai të vdiste aq i ri. Supozohet se ka shkuar në xhehenet, por edhe nëse është instaluar në ferr, ai atje do të ndjehet mire, pasiqë atje pos meshkujve mëkatarë, gjenden edhe femra gjynahçare. (Nuk di se çka do t’i dëshiroja më shumë : ferrin a parajsën, pasiqë të dyja, mendojeni edhe ju, kanë të metat e të këqijat e veta).

Sonte, pa lejen e tij e për kënaqësinë time, mora dhe jo vetëm përktheva nga frengjishtja, ndoshta më mire të them e përshtata një poezi të Katulit. Kësodore tash ju keni për model dashuribërjeje dy të pagjumë të antikës romake.

Duhet të ma kuptoni mundimin, kur edhe nga lart patë se si kam qenë i detyruar të luaj me vargje prushi.

Tash ua solla edhe juve që po jetoni kohë moderne.

Katuli, ky katil zemrash femërore, lindi në Verona dhe pjesën më të madhe të jetës së tij e bitisi në Romë. Ka pasur frymëzim Safon greke. Me poezinë e tij Katuli ka shprehur dalldinë e tij të shumtë dashurore, ka nderuar mësuesit e tij grekë dhe me fjalët më vulgare ka përtokësuar kundërshtarët e tij romakë. Ju tregova se ai nganjëherë ishte tepër vulgar. Një historiani të shkollës së vjetër i kishte thënë : Annales Volusi, cacata carta. (Më vjen keq pse nuk kam autorizimin e tij që këtë shprehje ta përdor për poezitë e disa të vetshpallurve poetë kombëtarë shqiptarë…Nga ky shkak edhe po e lë pa përkthyer.).

Politika nuk i ka interesuar. Shumë poetë të Kosovës, përkundrazi, as një varg, as një strofë as në të kaluarën nuk kanë mundur e as sot nuk mund ta thurin pa qenë të ngrohur e frymëzuar nga qeveria e partia dhe nga paratë e favoret që vijnë prej tyre…

Katuli kishte, e kuptuat tashmë, prioritet të prioriteve - Dashurinë.

Tridhjetë e tre vjetët e jetës së tij, ndoshta po përsëris, kanë qenë të përmbushura me përjetime të mrekullueshme dashurie.

Nuk e donte paranë, këtu nuk më shembëllen me asnjë ministër shqiptar në Kosovë as në Shqipëri.

Fundin e jetës thuhet të mos e ketë pasur aq brilant.

Personazhi faktik dhe lirik i tij ishte Lesba. Unë emrin asaj ia shqiptarizova në njëfarë mase, për shkak se arnautët e Facebbokut mund ta marrin për fatë lezbijke. Kjo do të prishte miden e tyre. Para së gjithash kjo do të shkonte ndesh me karakterin namuzli të iliro-arnautëve. Por, rendi e don të shtoj se Lesba nuk ishte nuse e gjithkushit. I kishte ngrohur shtratin konsullit Quintus Metellus Celera. Katuli emrin e Klaudias e fshehu me pseudonimin që e mori nga emri i vendqëndrimi të Safos.

Katuli e Lesba janë kënaqë qysh kënaqet njeri. Mrekulli të bësh dashuri gjithë natën e lume. Gjumi i sabahit të çlodh e të jep fuqi për mijëra puthje të tjera, të pasuara me qindëshe të reja. Dhe prap e prap në netët në vazhdim. Puthja përtrin, them unë me lejen e mjeshtrit romak.

Një porosi poetike e poetit Katul për romakët e grekët e vjetër (në kohë të tyre) si dhe për ashikët arnautë të kohëve moderne

Një porosi poetike e poetit Katul për romakët e grekët e vjetër (në kohë të tyre) si dhe për ashikët arnautë të kohëve moderne

Porositë vijnë përmes vargjeve të mëposhtme. Lexoni edhe disa të dhëna poshtë poezisë. Keni të drejtën e mrekullimit e të indinjimit. Nëqoftës këto vargje do të bëjnë farë efekti, mos harroni të më këndoni rahmet…

Bashkëautorë: Caius Valerius Catullus, nga Verona i ardhur në Romë & Salih Kabashi me rrënjë nga Kabashi i Kolonjës, banor i Gurakuqit, komuna Shtogje (Nahija e Pejës), azil erotik në Paris

Kënga 5

KATUL

Le të jetojmë, Lesba ime, le të duhemi

Kush jep pesë pare,

Për thashethemat e këtyre pleqëve të trishtshëm

Dielli mund të lindë e të perëndojë:

Nata jonë s’do të ketë gjumë.

Një mijë puthje t’i dua, njëqind tjera pas tyre,

Shto edhe njëmijë, edhe njëqind t’i dua

Edhe një mijëshe tjetër, qindëra puthje në vazhdim.

Dhe kur të jemi puthur mijëra herë,

Le t’i ngatërrojmë numrat,

Ziliqarët të mos dijnë sa puthje këmbyem,

Dhe le të plasin zilie.

Pak llafe për Katulin dhe bidatet e tij

Katuli (lat. Caius Valerius Catullus)e ka dashur poezinë, drejtësinë shoqërore dhe pa asnjë dyshim ka qenë kurvar i madh.

Ka lindur në vitin 84 para Krishtit dhe ka vdekur më 54 para Epokës së Re.

Po kuptohet se me zanat ka qenë poet. Pasion i tij kanë qenë gratë përgjithësisht dhe pa marrë parasysh: të lira, të martuara, vejusha, moshatare, më të reja apo edhe më të vjetra se ai.

Nuk ka qenë nazeli, këshuqë ndonjë dashnore e tij mund të ketë qenë edhe me ndonjë dhëmb të rënë. Punë e madhe. Asokohe ende nuk njihej french kiss.

Personalisht dyshoj së tepërmi se dashuribërja intensive e me aq afsh edhe mund të ketë bërë që ai të vdiste aq i ri. Supozohet se ka shkuar në xhehenet, por edhe nëse është instaluar në ferr, ai atje do të ndjehet mire, pasiqë atje pos meshkujve mëkatarë, gjenden edhe femra gjynahçare. (Nuk di se çka do t’i dëshiroja më shumë : ferrin a parajsën, pasiqë të dyja, mendojeni edhe ju, kanë të metat e të këqijat e veta).

Sonte, pa lejen e tij e për kënaqësinë time, mora dhe jo vetëm përktheva nga frengjishtja, ndoshta më mire të them e përshtata një poezi të Katulit. Kësodore tash ju keni për model dashuribërjeje dy të pagjumë të antikës romake.

Duhet të ma kuptoni mundimin, kur edhe nga lart patë se si kam qenë i detyruar të luaj me vargje prushi.

Tash ua solla edhe juve që po jetoni kohë moderne.

Katuli, ky katil zemrash femërore, lindi në Verona dhe pjesën më të madhe të jetës së tij e bitisi në Romë. Ka pasur frymëzim Safon greke. Me poezinë e tij Katuli ka shprehur dalldinë e tij të shumtë dashurore, ka nderuar mësuesit e tij grekë dhe me fjalët më vulgare ka përtokësuar kundërshtarët e tij romakë. Ju tregova se ai nganjëherë ishte tepër vulgar. Një historiani të shkollës së vjetër i kishte thënë : Annales Volusi, cacata carta. (Më vjen keq pse nuk kam autorizimin e tij që këtë shprehje ta përdor për poezitë e disa të vetshpallurve poetë kombëtarë shqiptarë…Nga ky shkak edhe po e lë pa përkthyer.).

Politika nuk i ka interesuar. Shumë poetë të Kosovës, përkundrazi, as një varg, as një strofë as në të kaluarën nuk kanë mundur e as sot nuk mund ta thurin pa qenë të ngrohur e frymëzuar nga qeveria e partia dhe nga paratë e favoret që vijnë prej tyre…

Katuli kishte, e kuptuat tashmë, prioritet të prioriteve - Dashurinë.

Tridhjetë e tre vjetët e jetës së tij, ndoshta po përsëris, kanë qenë të përmbushura me përjetime të mrekullueshme dashurie.

Nuk e donte paranë, këtu nuk më shembëllen me asnjë ministër shqiptar në Kosovë as në Shqipëri.

Fundin e jetës thuhet të mos e ketë pasur aq brilant.

Personazhi faktik dhe lirik i tij ishte Lesba. Unë emrin asaj ia shqiptarizova në njëfarë mase, për shkak se arnautët e Facebbokut mund ta marrin për fatë lezbijke. Kjo do të prishte miden e tyre. Para së gjithash kjo do të shkonte ndesh me karakterin namuzli të iliro-arnautëve. Por, rendi e don të shtoj se Lesba nuk ishte nuse e gjithkushit. I kishte ngrohur shtratin konsullit Quintus Metellus Celera. Katuli emrin e Klaudias e fshehu me pseudonimin që e mori nga emri i vendqëndrimi të Safos.

Katuli e Lesba janë kënaqë qysh kënaqet njeri. Mrekulli të bësh dashuri gjithë natën e lume. Gjumi i sabahit të çlodh e të jep fuqi për mijëra puthje të tjera, të pasuara me qindëshe të reja. Dhe prap e prap në netët në vazhdim. Puthja përtrin, them unë me lejen e mjeshtrit romak.

Korrupcion në majat e Evropës, pushtetarët shqiptarë këto punë i bëjnë më mirë..

Korrupcion në majat të Evropës, pushtetarët shqiptarë këto punë i bëjnë më mirë..

Shkruan Salih Kabashi

Zoran Thaler deri dje në drekë ka qenë deputet i Parlamentit Evropian. Më nuk është. Ka dhënë dorëheqje. Ka dhënë dorëheqje sepse gazeta britanike Sunday Times ia kishte bërë një rrëshqitëz, në cilën, ja që rrëshqitkan edhe personalitete që përfaqësojnë organin më të lartë legjislativ të Evropës. Dje në mëngjez, Zoran Thaleri, parlamentar i PE nga Sllovenia kishte qenë para komisionit për pengimin e korrupsionit, ku kishte lënë në dispozicion të gjitha të dhënat e nevojshme. Duke dhënë dorëheqje ai ka thënë se po ia linte drejtësisë të gjykonte se kush veproi drejtë e kush jo. Zoran Thaleri është ankuar në gazetarët londinezë dhe ka shtruar pyetjen se duke bërë inçizime të fshehta e të pautorizuara, ku mbesin kufijtë e gazetarisë.

Bashkë me deputetin slloven nga Sunday Times janë provokuar edhe dy deputetë të tjerë evropianë: Adrian Severin dhe Ernest Strasser. Slloveni, i cili një kohë ka qenë minister i punëve të jashtme të Republikës së Sllovenisë, thotë se veprimet e tij dallojnë nga ato të dy deputetëve të tjerë. Sipas tij, ai as ka nënshkruar fare llogarie as ka mare fare parash. Ndërkohë që dy kolegët e tij paskan marrë. Thaleri thotë se për gjatë dy muajsh i ka rezistuar presionit të gazetarëve që ta korruptojnë. Flitet për një shumë 100.000 eurosh. Po çka ka ndodhë në fakt?

Tre eurodeputetë: Zoran Thaler, ish-minstri slloven të punëve të jashtme, rumuni Adrian Severin dhe austriaku Ernst Strasser sipas shkrimeve të Sunday Timesit në Parlament të Evropës kanë kanë paraqitur amandamente në ligjet duke qenë të bindur se grupet lobiste do t’i paguajnë për shërbimet. Dy nga ndryshimet në ligje janë në prag të aprovimit, domethënë që të bëhen akte ligjore. Teksti i ndryshimeve të propozuara është krejtësisht i njëjtë me atë që e kanë shkruar “lobistët”, të cilët në fakt kanë qenë gazetarë të Sunday Times-it. Ky mund të jetë skandali më i madh në historinë 53 vjeçare të Parlamentit Evropian. Nënkryetarja e PE-së tashmë ka paralajmëruar hetime. Sipas të dhënave të gazetës së përmendur europarlamentari slloven kishte kërkuar që hisja e tij prej 100 mijë eurosh të derdhej përmes një ndërmarrjeje britanike me çka veprimi i tij do të mbetej i pazbuluar.

E thashë: eurodeputeti slloven ka qenë liga e parë e politikës sllovene. Ka qenë edhe ministër i jashtëm. Aspak më poshtë nuk kanë qenë as austriaku Ernest Strasser, as rumunin Adrian Severin. Strasser, sikurse edhe Taler ka dhënë dorëheqje, ndërkohë që rumuni ngul këmbë se nuk ka bërë asgjë të ligë e të paligjshme. Ai i mohon të gjitha. Nuk duhet harruar se Ernest Strasser ka qenë ministër i brendshëm i Austrisë, ndërsa Adrian Severin zëvëndës kryeministër i Rumanisë.

Nëse do të dëshmohen akuzat, austriaku mund të dënohet deri në 10 vjet burg. Këtë e ka thënë përfaqësuesi i Prokurorisë austriake Martin Urlich duke u thirrur në nenin 304 të Kodit Penal, sipas të cilit dënimi bie mbi ata që me veprim korruptiv përfitojnë mbi 50 mijë euro.

E thamë se Severini ende nuk ka ofruar dorëheqjen. Ai ka thënë se vetëm mund të marrë me mend se pse kanë dhënë dorëheqje dy kolegët e tij, por vetë nuk di asgjë, ndësa e di se vetë nuk do të jape dorëheqje. Ndërkohë Prokuroria antikorrupcion në Bukuresht ka nisë veprimet hetimore kundër eurodeputetit dhe ish-zëvëndëskryeministrit.

Komentet e deritashme flasin për turpërimin që i është bërë institucioneve të Evropës. Veprimet e tre eurodeputetëve, nëse do të tregojë hetimi dhe procesi gjyqësor, padyshim se do të jenë joetike, jomorale dhe të dënueshme. Qysh tash kanë nisur të shfaqen propozime që kanë të bëjnë me nevojën e njëfarësoj betimi dhe të një kodeksi të sjelljes etike për eurodeputetët. Çka është mendim i përgjithshëm është alarmi se duhet ndalur këto logjika korruptive që sillen brenda rrethit më jep-të jap. Duhet bërë gjithçka në mënyrë që veprimet korruptive të marrin epilogjet e tyre gjyqësor.

Gazetarët e të përjavshmes Sunday Times të paraqitur si lobisë, para pak kohësh disa parlamentarëve evropianë u kanë ofruar nga 100.000 euro, nëse në PE do të propozonin amandamente të caktuara në fusha e bankave. Deputeti austriak Ernst Strasser, ai slloven Zoran Taller dhe Adrian Severin i Rumanisë, sipas të dhënave të gazetës kishin pranuar ofertat. Derisa Strasser e Thaler kanë dhënë dorëheqje, Adrian Severin ka refuzuar një mundësi të tillë. Që të tre mohojnë kategotikisht veprimet e dyshuara.

Jonathan Calvert, i cili i ka prirë grupit të gazetarëve të Sunday Times-it në intervistat për mediat austriake, deputetin e atjeshëm e ka karakterizuar si « dinak ». Ka thënë se së bashku me kolegen Clare Newell me Strasserin janë takuar rreth gjashtë herë nëpër hotele të ndryshme në Bruksel, Strasburg dhe Londër.

Ky skandal mund të shërbejë si satisfaksion për pushtetarët e korruptuar shqiptarë në të dyja anët e kufirit. Do të thonë, ja ka korrupcion e keqbërje edhe në Evropë. Sadoqë, tanët nuk lodhen të korruptohen me nga 100.000 mijë euro. Tanëve nuk u hyn në hundë asgjë nën një million. Pastaj, nuk presin shumë që të sigurojnë edhe miliona të tjerë. Pse jo? Gazetarët hulumtues shqiptarë s’i dëgjon kush. Të tjerët janë të korruptuar nga të korruptuarit e mëdhenj. Prokuroria e gjyqësia shqiptare (në Kosovë e në Shqipëri), edhe ato kanë punët e veta. Edhe ato majmen nga ryshfeti, korrupsioni dhe më jep-të jap-i.

Vrasja në Frankfurt : avokatë, hetues e prokurorë të paftuar shqiptarë

Vrasja në Frankfurt : avokatë, hetues e prokurorë të paftuar shqiptarë

Shqiptarët e ballkanasit përgjithësisht kur kanë kryer akte vrasjesh ato zakonisht i kanë përcjellë me: Ta bëfsha e ta... e jo duke thirrë as emrin e Allahut, as të Krishtit, as të Muhametit.

Ai djali që vrau nuk është shqiptar i Kosovës, po i Gjermanisë. Lindë, rritë e shkolluar atje. Tash u dashka që unë të hap të pame për të vrarët në Frankfurt?!

Ndjenjat e mia njerëzore vetëm mund të preken, siç edhe janë prekë për ngjarjen e rëndë që ka ndodhur atje.

Në debatet e këtyre dy ditëve sikur po u thuhet njerëzve: Deklarohuni! Dënoni! Distancohuni!

Kjo i bjen si në kohën e Jugosllavisë kur detyronin njerëzit me presionet e kërcënimet më të ndryshme dhe me fushata të egra partiake komuniste që të deklaroheshin, të dënonin e të distancoheshin nga një e ndodhur apo e shpifur për veprime të shqiptarëve kundër serbëve...

Kallxomëni mua se çfarë faji mund të kam unë pse një shqiptar vret një pjesëtar të një kombi tjetër?

Mund të kam aq faj sa kanë dhjetë shqiptarë të vrarë nga një serb.

Mos i kam marrë unë shtesat fëmijnore të atij djali që ka vrarë pardje?

Dhimbja është e madhe, porse nuk është punë e jona që të zëvendësojmë hetuesit e prokurorët më të aftë që ka bota e sotme (gjermanë e amerikanë). Kam bindjen se ne duke "dënuar", duke "u distancuar", "duke u deklaruar"... e duke sharë e fyer (më së shumti shoqi-shoqin), po akuzojmë e po dënojmë pa të drejtë jo vrasësin po krejt shqiptarët.

Kjo punë nuk do të duhej të na takonte neve, sepse këtë punë të keqe askush nuk e bën më mirë se nacionalistët antishqiptarë serbë

A ka shqiptarë në Mal të Zi? Në Maqedoni? Ka. Në Serbi? Ka. Në Kroaci? Ka? Nëpër shumë vende të Europës e Botës, a ka shqiptarë? Ka. Në Amerikë shqiptarët, ortodoksë, katolikë e muslimanë kanë zgjedhur të quhen shqiptaro-amerikanë. Në Serbi, Mal të Zi e Maqedoni askush nuk don të quhet as që do të quhet ndonjëherë shqiptaro-serb, as në Mal të Zi shqiptaro-cërnagor e as në Maqedoni shqiptaro-maqedonas. Nuk kam dëgjuar as për shqiptaro-anglez, as për shqiptaro-francez, as për shqiptaro-gjerman... E, as për shqiptaro-grekë, as shqiptaro-turq, as shqiptaro-arabë…

Pse? Nuk është çudi. Asnjë shqiptar i Ballkanit as i Evropës nuk ka gjetë atraktivitetin e asaj që për ta ofron SHBA-ja. Asnjë shqiptar i shteteve evropiane nuk ka gjetë model mbështetjeje konkrete për kombin e tij sikurse te Amerika e fundshekullit të kaluar. Përndryshe në Evropë, për sa kam lexuar unë, për identitetet e popujve flitet më shumë siç ka folur dhe ka shkruar akademiku ynë. Pretendimet për komb e racë të pastër Evropa i quan raciste. Ajo ka pësuar rëndë nga racizmi hitlerian.

Në Paris këto ditë u dënua Eric Zemmour, një prej gazetarëve dhe komentatorëve më të shquar. Arsyeja? Kishte nxjerrë nga goja, sipas gjykatës, deklaratë raciste duke arsyetuar ndalesat e shpeshta policore ndaj të zinjve dhe arabëve, sepse, sipas tij ata në shumicën e rasteve u merrkan me drogë... Kaq.

Në botën arabe është duke u zhvilluar një nga revoluconet më shembullore kundër tiranisë dhe autarkisë së udhëheqësve arabë. Ato shtete janë në Lindje. Për Lindjen nuk mund të flasim me terma racistë. Nicolas Sarkozy. me rastin e riformatimit të kabinetit të tij qeveritar, i cili ndodhi edhe për shkak të politikave të gabuara të diplomacisë franceze ndaj arabëve, foli për ata popuj e ato vende të Lindjes si për "botën që e kemi aq të afërt si gjeografikisht si historikisht".

Për Lindjen e Perëndimin diskurset e fanatikëve dhe të fundamentalistëve të të gjitha proviniencave janë të dëmshme e të pavlefshme.

Odë për Haxhi Lutfi Merxhën më të mirin ndër shiqptarë e minoritarë

Odë për Haxhi Lutfi Merxhën më të mirin ndër shiqptarë e minoritarë

Salih KABASHI

Më pëlqen shumë Haxhi Merxha. Është plak zotni. Paraardhësit e tij të ardhur nga vise të largëta të Indisë, Pakistanit, Jemenit, Magrebit apo Egjiptit, gjatë shekujve janë integruar shkëlqyeshëm në Iliri-Dardani. Disa me kohë janë bërë krejtësisht shqiptarë. Nuk dihet nëse kjo punë ka qenë mirë për shqiptarët e sidomos nëse ka qenë mirë për vetë ata.

Burri i nderuar me emrin Haxhi Merxha e flet bukur gjuhën shqipe, është plak qibar, i veshur me shije, pozitiv në paraqitjet e tij, më duket nganjëherë shumë më shqiptar se disa nga bijtë e e krekosur të shqipeve.

Haxhi Merxha ka elektoratin e tij të vogël e të nderuar. Më pëlqejnë për humorin që kanë, me shkallë më të lartë se shqiptarët vendali në liritë e gruas. Këto të fundit te shqiptarët kanë bërë gjymrysh, për shqiptarë e për vete i kanë ra defit dhe kanë kënduar aq bukur këngët shqipe. Mbas tyre janë çmendë burrat namuzli shqiptarë. Gjatë historisë kemi pasur disa martesa të shqiptarëve me bashkëkombaset e Haxhi Merxhës.

Pokështu kemi pasur disa vrasje ndërshqiptare pasojë tendencash primati e protektorati mbi kurmet ngjalë të defatoreve zeshkane, faqekuqe, buzëburbuqe e me sytë zjarr.

Unë, për shembull, Haxhi Zylfi Merxhen do ta kisha bërë kryetar të Kosovës, për shkak se nuk ka të kaluar me damka, për shkak se shqipen e flet më rrjedhshëm se të gjithë presidentët,me përjashtim, por vetëm deridiku, të mikut tim të dikurshëm Ibrahim. Dhe se është më i hijshëm ose më kallap burrë se Fatmir Sejdiu, Nexhat Daci, Jakup Krasniqi, Ismail Kadareja…, jo se Sali Berisha, megjithëse këtij bukur fort i ka humbur bukuria e çka është më keq edhe fiqiri, se Bexhet Pacolli, se Sabri Hamiti. Bile, Haxhi Merxha është për nga duka e sojnia sipëror ndaj Melihate Tërmkollit, Jeta Xhaësa e Ardian Gjinit bashkarisht.

Kush fyen Haxhi Merxhen, ai fyen e mohon fillet e industrializimit në shoqërinë iliro-dardane! Marksi do të thishte se për pasojë edhe të zvillimeve në fusha të tjera. Kush ka bërë punë farkatari gjatë gjithë historisë sonë, pos kovaçëve bashkëkombas të hershëm të Haxhi Merxhes ?!

Kush ka bërë shpatat, sopatat, kazmat, kush ka bërë ushtat, kush ka bërë vazhdon të bëjë saçin e sanxhakun për bukët, ushqimet tona deri edhe për flinë tonë - ushqim legjendar që duam t’ia dërgojmë Evropës si trashëgimi të sajën e si lavdi tonën ?!

Hej, kush pos kovaçëve haxhimerxhanë ka bërë qyskijat!

Kush ka bërë brisqe, bisakë, kunxha, gozhda, pyka, këmesa, tezlica, kllamfa, burgia...

Edhe tash, si në të kaluarën, pos mjeteve e veglave të mësipërme, të gjithë tangarët e miliona grillat-skarat i kemi nga kojshitë tanë e nga farefisi i i vyeshëm i Haxhi Mërxhës!

Falemnderit paraardhësve dhe bashkëkohanikëve të Haxhi Merxhës. Për të do të shkruaj pak më gjatë dhe qysh tash ju ftoj në debat lidhur me rolin e haxhimerxhistëve në zhvillimin e pluralizmit shqiptar...

Vetëm le të kujtohet (e t'i njihet merita) , se rrethoren okolla selisë së LDK-së në Prishtinë, në atë vakt e ka pas bërë bërë pa kurrëfarë pagese e kompensimi kovaçi i njohur haxhimërxhist nga Peja.

Do ta kreh pak këtë odë për Haxhi Merxhën tonë të dashur dhe për haxhimerxhistët e mirë, natyrisht duke falënderuar këta që ne shqiptarëve na nxorën nga koha e gurit në epoka pak më të devlopuara.

PS

Shkrimi im i mëtejmë për Haxhi Merxhën mund të bëhet edhe më i plotë vetëm nëse do të jepni kontributin tuaj. Nga dhënia e mendimeve përjashtohen të gjitha “legjendat tona të gjalla” bashkë me idhujtarët e tyre. Haxhi Merxha pastë jetë të gjatë. Jetë të gjatë edhe bashkëkombasve të tij.

Krenohemi me Ty, profesor !

Krenohemi me Ty, profesor !

Kërkojeni dhe lexojeni : DY GJEDHE SHTETERORE nga Rexhep Qosja

http://www.facebook.com/profile.php?id=100001738918029&ref=ts

Pastaj bëni si të doni. Mund edhe ta lexoni këtë shkrim timin të frymëzuar direkt nga esteti e perfeksionisti më i madh shqiptar ç’prejse dikush ka nisë të shkruaj shqip.

« Dy gjedhe shtetërore »...

Ec e merre lapsin në dorë! Ec e merr lapsin në dorë e të shkruash çkadoqoftë pasi ke lexuar diçka kaq madhështore, kaq të fuqishme, kaq të moralshme, kaq të ndershme dhe kaq parimore.

Shkrim i pakalueshëm.

Madhështisë e lartësisë të të cilit nuk mund t'i afrohesh.

Vetëm mund t'i qëndrosh pranë e ta shohësh me mrekullim.

Shkrim lapidar.

Ekzempar i rrallë urtie e kuraje intelektuale.

Kur lexon një shkrim kaq të pasur gjuhësisht e stilistikisht, kur lexon një material të këtillë që pasuron historinë e moralit shqiptar dhe diçka që i vjen në ndihmë demokracisë shqiptare, asaj që po kërcënohet më së shumti e më së rëndi, nuk ke si të mos dorëzohesh me kënaqësinë e rrallë të lexuesit:

Këtij i thonë tekst e diskurs evropian dhe me porosi universale.

Ky shkrim na vjen prej shkrimtarit dhe intelektualit më të madh e më të lavdishëm që ka lindë ndonjëherë shqiptarja. E shqiptaret, në këtë rast një shqiptare me emrin Ina Rama, është e kërcënuara dhe e rrezikuara e barbarisë primitive, inkarnuar në shpirtin e zi të Sali Berishës, këtij kasapi, këtij monstrumi, këtij vrasësi të shqiptarëve, këtij njeriu që Shqipërisë i ka shkaktuar kaq shumë lot e kaq shumë gjak.

Ina Rama sot u mor në mbrojtje prej Rexhep Qosjes. Nga instanca më e lartë morale dhe intelektuale e Kombit Shqiptar.

Një popull që ka dhënë një mendimtar të këtij kalibri, që ka dhënë një personalitet të stolisur me kaq vlera e virtyte duhet të ketë ardhmëri të ndritshme. Dhe do ta ketë!

Besoj se mund ta them në shumës: Krenohemi me Ty, profesor !

Ta tëharrim pacollëllëkun e pisllëkun që në shfaqjen e tij

Shikoni! Dita e parë e këtij gjoja presidenti filloi me përpjekje e gjeste korruptive. Do të më vinte jashtëzakonisht keq nëse Rifat Jashari do të bjerë pre e kësaj joshjeje dinake.

Nga Salih KABASHI

E ju si e shihni ikrarin e tij që ai Familjes Jashari t'i sigurojë një seli në Prishtinë? Si i shihni ju vizitat e përdëllimet e tij te familjarët e Rugovës në Velani ? Po joshjen për Familjen Haradinaj në Gllogjan? Në fund si e shikoni grishjen e hapur për Jasharajt në Prekaz ? Unë them se i korruptuari e korruptuesi i deridjeshëm me t'u stolisur me pupla të pamerituara mbreti, menjëherë vazhdoi prej aty ku kishte mbaruar ditën e hipjes së tij në fron. Zu të prek e të lëmojë telat e hollë të patriotizmit të tij të munguar.

Të shoh se do të ndodh refuzimi kategorik, apo, mos o Zot! do të na ndodh vakia e joshjes flagrante korruptive…

Do të ishte shumë e dhimbshme. Bile të vdekurit e lavdishëm t’i kishte lënë rehat!

Të gjallët, një Kosovë të tërë, tashmë i bëri raja të “Mabetex”-it.

Do të durojmë?!

Thërras për refuzim të përgjithshëm.

Thërras të mos njihet ky president.

Refuzimi dhe mosnjohja për të, le të jenë të përditshme deri në heqjen e këtij modeli të shëmtuar shtetëror.

Kosova ka vuajtuar e duruar tepër. Pse mbi të gjitha të durojë edhe pacollëllëqe e pisllëqe të tilla?

Ta tëharrim pacollëllëkun e pisllëkun që në shfaqjen e tij!

Jashtë...

E mërkurë, 23 shkurt 2011, 19:57

Ta tëharrim pacollëllëkun e pisllëkun që në shfaqjen e tij

Shikoni! Dita e parë e këtij gjoja presidenti filloi me përpjekje e gjeste korruptive. Do të më vinte jashtëzakonisht keq nëse Rifat Jashari do të bjerë pre e kësaj joshjeje dinake.

Nga Salih KABASHI

E ju si e shihni ikrarin e tij që ai Familjes Jashari t'i sigurojë një seli në Prishtinë? Si i shihni ju vizitat e përdëllimet e tij te familjarët e Rugovës në Velani ? Po joshjen për Familjen Haradinaj në Gllogjan? Në fund si e shikoni grishjen e hapur për Jasharajt në Prekaz ? Unë them se i korruptuari e korruptuesi i deridjeshëm me t'u stolisur me pupla të pamerituara mbreti, menjëherë vazhdoi prej aty ku kishte mbaruar ditën e hipjes së tij në fron. Zu të prek e të lëmojë telat e hollë të patriotizmit të tij të munguar.

Të shoh se do të ndodh refuzimi kategorik, apo, mos o Zot! do të na ndodh vakia e joshjes flagrante korruptive…

Do të ishte shumë e dhimbshme. Bile të vdekurit e lavdishëm t’i kishte lënë rehat!

Të gjallët, një Kosovë të tërë, tashmë i bëri raja të “Mabetex”-it.

Do të durojmë?!

Thërras për refuzim të përgjithshëm.

Thërras të mos njihet ky president.

Refuzimi dhe mosnjohja për të, le të jenë të përditshme deri në heqjen e këtij modeli të shëmtuar shtetëror.

Kosova ka vuajtuar e duruar tepër. Pse mbi të gjitha të durojë edhe pacollëllëqe e pisllëqe të tilla?

Ta tëharrim pacollëllëkun e pisllëkun që në shfaqjen e tij!

Jashtë...

E mërkurë, 23 shkurt 2011, 19:57

Rrugëtim si nëpëri ëndërr i Fahrijes së Sadik Halilit nga Tomoci

RADIOREPORTAZH*


Nga Salih KABASHI

Mëngjez i bukur veror në Kosovë. Fresk që të lejon të mbash veshur vetëm një këmishë me mëngë të shkurtëra apo një veshje të lehtë. Në stacionin e autobusëve në Pejë zë e prishet qetësia e mëngjesore. Autobusë të shumte ndalojne pranë radhës së agjencive të shumta të udhëtimit. Taksistët apo të afërmit bashkë me bagazhet e tyre sjellin fëmijë të përgjumur, të rinj te zhurmnshëm, gra që merren me fëmijët, burra që me nge pijnë cigare dhe kafe në bufetë e atyshme të herakëve pejanë dhe pleq, të cilët korit të të qeshurave u shtojne kollën e tyre.

Shoferë e konduktorë janë në lëvizje, ndihmojne pasagjerët në sistemimin e bagazheve, tregojnë ulëset.

Industria e turizmit të Kosovës me Shqipërine po shënon majat e saj. Autobusë venë e vijnë. Tashme çdo gjë është ndryshe.

Kufiri i dhunshëm midis Kosovës e Shqipërisë ndodhet nën grahmat e fundit.

Në autobusin tim që në fakt është autobus i Gjakovës, në bord janë dy djem të rinj, të sjellshëm dhe tejet shërbyes. Jemi akomoduar dhe tashme jemi në rrugë. Shoferi ndalon në Raushiq, Strellc, Deçan, Gjakovë, në Piranë e Randobravë, arrijmë Prizrenin dhe marrim të djathtën drejt Vërmicës sonë dhe Morinit të Kukësit. Procedurat janë më të shpejta, të thjeshta dhe pa pengesat e komplikimet e njohura më parë.

Futemi në Shqipëri. I gjithë grupi ynë nuk ka se si të mos i gëzohet rrëshqitjes së lehte të automjetit tonë nëpër asfaltin e saposhtruar në rrugën e gjerë, e cila nga Kosova e Shqipëria ka bërë nga dy vende - një dhe nga një popull i ndarë - një dhe tashmë të bashkuar.

Tashti Kosova e ka detin në derë të shtëpisë. Kafen e mëngjezit mund ta pijmë në Mitrovicë, Pejë, Gjilan a Prishtinë… Kaftjallin mund ta hamë diku në Mirditë a Pukë, ndërsa për drekë do të zgjedhim vetë se ku do të shtrohemi: në Shkodër, Lezhë, Kruje, Elbasan, Durrës apo në Tiranë.

Lumë ne që pritëm këtë ditë…

Lumë ne që pritëm këtë ditë…, më bëhet se këto fjalë po i dëgjoj nga goja e Fahrijes së Sadik Halilit nga Tomoci. Ajo është ulur në ulëset e para të autobusit dhe përlan me sy panoramën madhështore që shtrihet para nesh.

Ajo është rreth të shtatëdhjetave, është e veshur siç vishen gratë e moshës së saj në Podgur e në Dukagjin. Nga veshja e saj shquhet sidomos shamia borë e bardhë e lidhur prapa. Ajo ka një shikim të ëmbël, po edhe të lodhur e melankolik njëherit.

Po përse mendohet Nëna Fahrije në këtë mëngjez gushti që atë me nipin e saj Drilonin si dhe të birin e të renë po i çojnë në Durrës?

Ka çka mendon Nëna Fahrije, bijë e Lokajve të Prilepit që u bë nuse në Tomoc para më shumë se 50 vjetësh. Ajo ishte e bija e Imer Isuf Lokajt nga Prejlepi. Qysh si fëmijë ajo kishte përjetuar traumat që shkaktonin bastisjet brutale e të papritura të OZN-ës e të UDB-së. Nga një nga ato hallakatjet rankoviqiane ia patën marrë babanë, i cili pastaj me vite të tëra kaloi nëpër birucat e errta e të acarta të burgjeve serbe, të mbushura me ujë e akull janarësh … E gjithë jeta e saj ishte plot episode bastisjesh dhe arrestimesh që ndodhnin para syve të saj. Të jatin asokohe ia akuzuan pse ishte ballist dhe nacionalist dhe pse e donte Kosovën bashkë me Shqipërinë. Edhe te shtëpia e burrit të saj gjërat nuk ndryshuan. Familja e Sadik Halilit dhe e të afërmve të tij që njihen në Tomoc si Brahim Saliht ishin në shenj nga hyqmi komunist e çetnik. Pas vitit 1950 një pjesë e familjes së gjerë, si masë ndëshkuese, u deportua me dhunë në Vojvodinë. Një pjesëtar i tyre kishte kaluar në Shqipëri. Kur u rritën fëmijët e Sadikut e të Fahrijes, edhe ata, sipas amanteteve të gjyshërve menduan dhe vepruan për Kosovën dhe popullin e saj. Bastisjet u bënë të përhershme. Ajo nuk i harron ato trishtime aq të shpeshta sa as numrin nuk ua di. Ishin shumë, shumë.... I kujtohet se milicë e udbashë të Istogut e të Pejës edhe miellin në magje e rrotullonin mos gjenin armë apo edhe më rrezik se armët: libra e fletushka nga Shqipëria apo të lëvizjeve ilegale... Gjithmone dikush merrej në bisedë informative ku, nëse nuk burgosej e dënohej me procedurë të shpejtë ai kurrësesi nuk mund t’u shpëtonte rrahjeve brutale. Burri i saj Sadik Halil Shatri nuk kishte si të dilte në derë të shtëpisë pa survejimin e përcjelljen e argatëve të dreqit, të cilët e kishin shitur shpirtin e tyre për ca privilegje të turpshme.

Sot Fahrija e Sadik Halilit nga Tomoci po e shuan mallin e saj për Shqipërinë, të cilën e deshën i gjithë farefisi dhe familja e saj, babai, i shoqi dhe të bijtë Naseri, Skënderi, Nysreti e Enveri, të bijat Sabrija e Mahija.

Siç u tha, Nënën Fahrije, i nipi Driloni që edhe ka lindur edhe jeton në Suedi, të enjten e 6 gushtit 2009, e kishte marrë dhe po e çonte të shplodhej në plazhet e bukura të Atdheut të saj deri dje të ndaluar.

Nuk duhet harruar se bijtë e saj ishin aktivë që nga orët e para në luftën e lavdishme të UÇK-së, e cila bashkë me NATO-n e çliroi Kosovën duke i dhënë kështu fund ankthit të nënave tona.

Nëna Fahrije në këtë ditë gushti dukej shumë e përmalluar dhe njëherit edhe e përmbushur në idealet e e saj, të babës, të burrit dhe të bijve të saj të famshëm.

*Reportazhi është edituar më 7 gusht 2009 në emisionin “Mirë mbrëma Kosovë” të Radio Kosoves që udhëhiqet nga moderatori Mentor Mripa.

Rabe Bekja, mësuesja dhe nëna e madhe shqiptare e Rugovës dhe e tërë Kosovës

Homazh për shoqen e miken tonë të paharruar Rabe Lajçi
Nga Salih KABASHI

Sonte për dëgjuesit tanë dua të flas për njeriun për të cilin shkurtas kam folur nja dy herë të tjera 10 muajve të fundit. Ajo për të cilën do të flas ishte një nënë, ishte një amvise, një blegtore, një bletare, tregtare dhe një arsimtare. Edhe më shumë se kaq ajo ishte një nënë e rrallë e cila e ndjente jo për fatkeqësi po për fat që kishte pasur djalë që i ra për lirinë e Atdheut. Biri i saj tashmë është fgurë historike dhe personazh poezish dhe këngësh që u kushtohen më të mirëve të kësaj toke-martirëve të saj, dëshmorëve dhe heronjve të lirisë. Brenda gati dhjetë vitesh ajo verë për verë, bashkë me të shoqin dhe familjen, me miq e dashamirës nga Kosova e më gjerë janë ngjitur lart në kreshtat e Rugovës për t’i bërë homazh trimit të kësaj krahine kaq heroike të Kosovës e të Shqipërisë sonë. Fjalën e kam për Rabe Lajqin, shoqen time të shkollës e të studimeve nga gjenerata e famshme e 68-shes së Normales Ali Kelmendi të Pejës.

Raba më nuk është në këtë botë. Ajo vdiq papritmas para më pak se një muaji. Vdiq duke punuar dhe thuhet se ata që vdesin në punë janë të njëjtë me ata që bijnë në luftë. Unë nuk dija për vdekjen e saj. Të hënën që iku kisha vendosur që ta takoja dhe u nisa drejt boutique-t të saj. Me mendjen time po përgatisja fjalët me të cilat do ta nisja bisedën pas përshëndetjes së zakonshme. Ajo gjithmonë u gëzohej takimeve me shoqet e shokët, duke u shfaqur para tyre me nurin e saj të stolisur nga një e qeshur e këndshme e të pazëshme. Askush nga dyqani i saj që kishte një tavolinë të vockël, nuk mund të dilte pa kafen që ua përgatiste vetë. Sa herë kam shkuar aty, kam gjetur njerëz të shquar ne atdhetarizmin e tyre, gjeja veteranë e veterane arsimi dhe dyqanin e saj më së shumti e frekuentonin bashkëluftëtarë të të birit të saj - Besnikut nga lufta e lavdishme të UÇK-së. Nganjëherë takoja edhe Musanë, bashkëshortin e saj, njërin ndër veteranët e dalluar të arsimit në Pejë, edhe ai si Raba profesor i gjuhës dhe letërsisë shqiptare.

Dhe çka ndodhi kur unë po i afrohesha dyqanit të saj? Në fillim vura re se dera ishte e mbyllur me grila. Tek po afrohesha, zu të më shafqej një afishe që kishte përmasat e atyre që lajmërojnë për vdekjen. Në fund trishtimi. Ishte emri i saj. Ajo ishte varrosur më 21 korrik. Nuk u besoja syve. Dy dyqanxhinj të tjerë, burrë e grua, që më panë të tronditur dhe të shokuar, më shpjeguan rrethanat e vdekjes dhe thanë fjalët e rralla të respektit ndaj saj. Unë atë pasdite isha më i pikëlluari në botë. O Perendi, kur e kujtoj se me sa hare isha nisur ta takoja.... Dhe pastaj erdhi shtangia, ankthi, trishtimi e dhimbja. Dhe ngarendja si i shushatur rrugicave të Pejës...

Por, u dashka gjetur forcën sepse në këtë mënyrë, siç dihet, ndihmohet shpirti i saj, i cili me siguri do të gjejë prehjen në xhenetin e përjetshëm.

Gjëja e parë që duhej bërë ishte shkuarja për ngushllim. Ku janë lajçët? Në shtëpinë në fshat, në banesën që nuk dija se ku e kishin në Pejë, apo ishin ngjitur lart në Rugovë nga edhe i kanë rrënjët. Nuk gjendesha dot. Vendosa ta thërras mikun tim e të Rabes, Osman Shalën, mësues në Drelaj. Osmani e unë këmbyem ngushllimet për vdekjen e shoqes sonë. Dhe vendosëm që të nesërmën t’i vizitonim familjarët, me të cilët Osmani do të vinte kontakt.

Raba dukej se kishte gjithmonë projekte në dorë. Ajo nuk ishte kurrë pa angazhim. Me dhjetëra herë kemi biseduar me shokë të gjeneratës për energjitë e jashtëzakonshme të saj. Dhe pyesnim me habi : Po, si arrinte që t’u dilte për ballë gjithë atyre punëve, me të cilat është e vështirë të ballafaqohet edhe një burrë tejet i fuqishëm.

Me vite, sidomos pas çlirimit të Kosovës, Rabe Lajqi kishte marrë edhe disa tipare krejtësisht të reja, të cilat unë i shihja si jehona të kohëve të kaluara dhe heroike të popullit tonë të lashtë. Raba ishte e pranishme në të githa aktivitetet për nder të të rënëve të luftës së fundit, në përvjetorë të shumë të figurave të hershme historike të Pejës e Rugovës, të Dukagjinit e të Kosovës. Atje ajo afishohej me oratorinë e saj të mrekullueshme plot kolorit poetik, plot patos heroik dhe njësoj si heroinat e legjendave shqiptare magjepste të pranishmit. Kur këta te fundit mbushnin sytë me lotë, para tyre shfaqej akti i dytë i dramës. Rabe Lajqi fillonte këngën. Nganjëherë ndonjë strofë nga poezia jonë epike popullore, e nganjëherë edhe këngë të shkruara nga vetë ajo. Por në shumë raste ajo si rapsodët gjenialë të antikës greke, aty për aty krijonte vargje me fuqi të rrallë mobilizuese duke shkaktuar pshërëtima të fuqishme tek të pranishmit.

Ky raport-homazh nuk mund të jetë ndonjë këngë vajtojsish. Do të na hidhërohej Raba. Ditën kur shkuam për kryeshëndosh unë e miku im Osman Shala, zbuluam edhe kryeveprën e saj kryesore që ka mbetur të krenohet me të ëmën. Aty takuam Musanë stoik, takuam të birin Fatosin, juristin e ambientalistin e vyer, gjetëm aty Beatriçen, arkitekten e cila kishte kryer masterin në SHBA dhe takuam atë që i ngjante aq shumë të ëmës, atë me të cilën krenoheshin të gjithë, studenten e letërsisë, Serafinën, apo Sarën. Në pritje kishte ardhur edhe i vëllai i Rabës, profesori dhe doktori i shkencave teknike Naser Lajçi.

Familjarët më treguan librin e ngushllimeve. Atje pamë fjalët e dhimbjes e të krenarisë për Rabe Lajqin, të shkruara nga pjesëtarë të Karvanit të Shkrimtarëve, të intelektualëve pejanë e rugovas, të njërëzve nga anë e anës. Dhe çfarë kishin thënë strellcjanët, të cilëve Rabe Bekja, siç e quanin rugovasit sipas zakonit të vjetër, me dekada ua kishte mësuar djemtë vajzat? Vendi për kryeshëndosh do të duhej t’i ishte dhënë Strellcit! Burrat e Strellcit kanë të drejtë, siç kanë të drejtë edhe shumë të tjere që të ndjehen të goditur sa edhe familja me humbjen e saj. Mentor i dashur* edhe Radio Kosova pati humbje. Raba dhe lajçët janë miqtë e radios sonë, përmes së cilës ne po i bëjmë nderimin kësaj figure të rrallë e iluministe shqiptare, e cila tani prehet përkrah birit të saj, trimit të Rugovës e të mbarë Shqiptarisë dhe nga atje sikur të dy bashkë i bëjnë roje lirisë së Rugovës, Kosovës dhe Atdheut anembanë.

E hënë, 17 gusht 2009 23:05

*Reportazhi është bërë për emisionin “Mirë mbrëma Kosovë” që udhëhiqet nga moderatori Mentor Mripa.
Rabe Lajçi

Katrina – rebelja shqiptare e Parisit

Nga Salih KABASHI

CHATHERINE PRELJOCAJ (Katrinë Prelocaj) është shkrimtare. Ka botuar dy libra. I treti nuk do të vonojë. Ajo është një luftëtare. Lufta e saj u bë ndaj dy “armiqsh” të pabesë dhe të egër për shëndetin dhe të lirinë. Në një anë ajo mundi leukeminë dhe kancerin në stomak, në anën tjetër ajo korri një fitore personale mbi Kanunin shqiptar, i cili veçanësisht shprehet i ashpër ndaj femrës shqiptare. Pasi kisha lexuar librat e saj, kurreshtja ime (edhe profesionale) që ta takoja personalisht, ishte e madhe. Kam pasur rast dhe fat të takoj një personalitet shumë të rrallë dhe pothuajse unik në sjelljet, veprimet dhe talentin e saj. Radio Kosova, ku unë pesë vitet e fundit bëj një korrespodenturë, ka edituar javën e fundit intervistën që kam zhvilluar me të. Këtu, pos hyrjes, atë po e jap në trajtën e shkruar. Libri i “Një portokalle s’është e lumtur po u bë kajsi”, tashmë gjendet i përkthyer edhe në gjuhën shqipe. Në historinë personale të Catherine Preljocaj-t ka vuajtje e dhimbje edhe të shumë e shumë femrave shqiptare jo vetëm në mërgim, por edhe në Atdhe, ku përkundër gjithë zhvillimeve civilizuese e kulturore, Kanuni ende është i gjallë dhe në luftë me modernitetin.

(Të shtunën Katrinën tonë e takova në një mbrëmje artistike. Ajo jipte dedikasat e fundit në librat e saj, piktori shqiptar Artur Muharremi ekspozonte tablotë, ndërsa kompozitori Rezart Jasa shfaqej me muzikën e tij.)

HYRJE
Personazhi i reportazhit tonë ka lindur në Paris, por historia e saj nuk nis aty. Ajo histori duket e parathënë. Fillin e shkrimit ajo histori e ka shumë vite para lindjes së saj. Ndoshta kjo histori ka rrënjët thellë në shekujt. Histori e familjes, e prindërve, gjyshërve, stërgjyshërve të lidhur aq ngushtësisht me traditat e vendit të prejardhjes.

Catherine Prelocaj, pavarësisht se u lind para 50 vjetësh në Paris, janë rrënjët shqiptare të origjinës së saj, që i paracaktuan fatin. Nuk e pati lehtë që atë ta merrte në duart e saj. Duhej kohë e duhej vendosmëri, duhej të kalonte nëpër mundime e sfilitje të paimagjinueshme. Ajo ishte parisiene... Jo ajo ishte shqiptare. Ishte femër dhe bijë shqiptarësh të ardhur drejtpërdrejt nga hyqmi i Kanunit dhe nga zakonet e egra të maleve të Veriut Shqiptar. Ajo tanimë ka dalë nga dy beteja të mundimshme. Pas vetes ka lënë përvojën e rëndë të ballafaqimit me Kanunin si dhe raportet e rënda me prindërit që Kanunin nga shkëmbinjtë e Vermoshit kishin sjellë në metropolin francez. Personazhi real i kësaj historie vuajti gjatë, mbi 30 vjet. Tërë kjo histori e dhimbshme jo vetëm për të po edhe për familjen e saj, tash gjendet brenda kapakëve të dy librave dhe në të tretin që si projekt po konturohet në kokën e saj.

Catherine Preljocaj fillimisht u shfaq në publik me një libër autobiografik. I tëri i rrëfyer në veten e parë. Shkrimtarja më ka shpjeguar atë detajin e pazakontë që e çoi te mendimi për të rrëfyer vetveten, duke thënë se ishte e pazakontë për lexuesit francezë tu tregonte plagën e të qenit femër e lindur nga prindër shqiptarë, një qenie e ndarë më dysh. Të pazakonta ishin metaforat e dy kulturave dhe edukimeve kaq të kundërta, të cilat mund të të luajnë mendësh fare apo të të sëmurin. E pazakontë ishte gjithashtu rruga e përshkuar nga shfaqja e leukemisë dhe tumorit në stomak deri te shërimi mirakuloz prej tyre. Mjekët u kishin thënë prindërve të saj se Catherines nuk i mbeteshin më shumë se gjashtë muaj jetë! Dhe erdhi mrekullia. Prej asaj kohe tashmë kaluan 18 vjet! Ajo asokohe kishte menduar se duhej të tregonte se si ishte sëmurë dhe sidomos se si arriti të shpëtonte nga sëmundja e rëndë. Ajo këtë e bëri duke shkruar veprën e saj të parë, librin autobiografik me titull «Le Bonheur pour une orange n’est pas d’être un abricot » (Një portokalle s’është e lumtur po u bë kajsi), një histori e një familjeje emigrante që në vend të integrimit zgjedh vetëizolimin... Më vonë vjen edhe romani tjetër i saj «La Mort de Caliméro et la naissance de l'aigle» (Vdekja e Kalimeros dhe lindja e shqiponjës).

INTERVISTË

E, PARA PËRSHËNDETJE ZONJA CETHERINE PRELJOCAJ. JU LUTEM TË PREZENTOHENI ME PAK FJALË PËR DËGJUESIT E RADIO KOSOVËS !

Bëj pjesë në Diasporën shqiptare në Francë. Prindërit e mi gjithsesi janë shqiptarë. Baba im është nga Vermoshi, ndërsa nëna nga pjesa shqiptare e Malit të Zi. Vetë jam shkrimtare dhe deri tani kam shkruar dy libra.


JU DERI TANI KENI BOTUAR DY LIBRA, NDËRSA SIÇ MË THATË PARA NJË JAVE I TRETI PO SILLET NËPËR KOKËN TUAJ ? A MUND TË NA THONI DIÇKA LIDHUR ME KËTË ?

Kjo është pak a shumë një sekret. Por unë kam shkruar dy libra për historinë e një femre të re të Diasporës shqiptare. Libri i tretë gjithsesi do të jetë pak më i ndryshëm, por patjetër duke ruajtur mesazhin e njëjtë, sidomos atë pyetje pse në familje nuk ka qarkullim dashurie. Nisja është historia ime personale.

NË LIBRIN TUAJ TË PARË PARA LEXUESIT SHFAQET ME DRAMATIKËN E SAJ TRONDITËSE E ASHTUQUAJTURA LUFTË NDËRMJET ETËRVE E BIJVE NË EMIGRACION PËRGJITHËSISHT DHE NË MËRGATËN SHQIPTARE VEÇANËRISHT. ISHTE E DOMOSDOSHME KJO BETEJË ?

Kujtoj se ishte e paevitueshme nisur nga momenti se si në gjithë diasporat, kur ke lindur në një vend dhe kur ke ardhur nga një vend i huaj, si rasti im, atëherë konflikti është i paevitueshëm në masën kur kemi dy versione shizofrene dhe bicefale: njëri të jesh francez, sepse unë kam lindur në Francë dhe i dyti të provosh të jesh shqiptare e mirë ngaqë prindërit e mi janë shqiptarë. Pra, konflikti ishte i paevitueshëm.


ME LIBRAT TUAJ JU SIKUR KENI KRYER NJË CATHARSIS. POR ÇUDITËRISHT DHE MREKULLISHT LETËRSIA QË KENI PRODHUAR KA SJELLË VLERA TË MIRËFILLTA LETRARE. POR EDHE DIÇKA QË MË DUKET UNIKALE: PËRMES ATIJ CATHARSISI DHE BËRJES LETËRSI NGA NJË PËRJETIM PERONAL JU KENI DALË FITIMTARE MBI NJË SËMUNDJE. MUND TË NA THONI DIÇKA MË SHUMË?

Është e vërtetë se libri është një katarzë. Ju falemnderit për gjetje të vlerave të vërteta letrare në librin tim... Libri që në fillim u ishte destinuar farncezëve që t’u shpjegonte në një anë një sëmundje, një kancer, një kancer në gjak bashkë me një tumor në stomak. Në anë tjetër për të dalë nga një ngujim, çka shqiptarët thonë se nuk është mirë për nderin e tyre... Kështu, dola fitimtare mbi sëmundjen, sepse bëra përpjekjet që të tjerët nuk i bëjnë: të gjej të vërtetën thellë në vetveten time dhe këtë t’ua propozoj të tjerëve. Jo ndoshta si një luftim sa si një le të dalë ku të dalë. Unë dola ngadhnjimtare mbi sëmundjen, jam gjallë dhe nuk vdiqa. Mjekët u kishin thënë të afërmëve të mi se mèe kishin ngelë vetëm edhe gjashtë muaj jetë…


VONË E KENI VIZITUAR VENDIN E TË PARËVE TUAJ. DO TË DOJA TË MË PËRSHKRUANIT EMOCIONET QË MUND TË JU KENË PUSHTUAR ME ATË RAST?

Aiii, po si, kishta shumë emocione, sepse unë isha mësuar ndryshe për 45 vjet me radhë dhe përgjatë atyre 45 vjetëve unë kisha krijuar një përfytyrim mbi Shqipërinë. Ishin pamjet e Televizionit Shqiptar dhe fjalimet e Enver Hoxhës të asaj kohe. Më vonë duke parë edhe Luftën e Kosovës, hapjen e Shqipërisë, mbi atë se çka kishte ndodhur me sistemin e deriatëhershëm... Emocionet nganjëherë ishin qesharake. Kur për herë të parë shkova në Tiranë, hasa një taksist shqiptar, të cilit duke dashur ta falënderoj për shërbimin i thashë: Turrittëndera! Ai më shikoi me habi dhe më pyeti: Nga cili shekull na vini, o zonjë? Emocionuese ishin takimet e mia në Tiranë me intelektualë e me gazetarë, me aparatçikë të vjetër me mustaqe, pastaj vajza që vishen me xhinse njësoj si unë... Më habiste qyteti i Tiranës, por ajo që më ka merzitë shumë ishte udhëtimimi im nga Shkodra për në Vermosh. Ishte muaji prill, rruga ishte e mrekullueshme po shumë e rrezikshme. Pejsazhi ishte tepër i bukur dhe me rrezik. Në një moment unë u ndala, në fakt u ndalëm. Ishim bashkë me gazetarë të Figaro Madame. Rruga më tutje ishte me shumë rrezik. Aty pashë se deri në çfarë shkalle ishte vrazhdësia e jetës së malësorëve shqiptarë. Aty kuptova se si prindërit e mi kanë luftuar kundër kushtesh të tilla si egërsisë së natyrës, bora, rrugët e malet... Në një fshat të vogël u pritëm nga gra shqiptare, të cilat ishin shumë shumë të varfëra, por që na pritën si të kishim qenë farë princeshash. Shkuan shpejt që të kërkojnë kafe te shtëpia fqinje, pastaj na shtruan “bukë e djathë”, shkurt kishim një pritje që nuk njihet në Francë. Po, kishte shumë, shumë emocione.

NË FUND FARE. RADIO KOSOVA TRI HERË KA DHËNË INFORMACIONE DHE KOMENTE MBI AKTIVITETIN TUAJ LETRAR. ÇKA DO T’I THONIT DËGJUESIT TË SAJ? LE TË PËRKUJTOJMË SE EDHE KOSOVA ËSHTË DHEU I TË PARËVE TUAJ...

Unë gjithmonë kam mbështetur Kosovën. Në vitet 1990 e 1991 me Izet Currin dhe me shqiptarë të tjerë në Paris provuam të themelonim një Qendër Kulturore Shqiptare. Më kujtohet se asokohe kemi takuar shumë njerëz me qëllim që ta alarmojmë opinionin publik francez për atë që po ndodhte në Kosovë, ndërsa vetë kam marrë pjesë në aksionet e UNESCO-s për të mbrojtur njëherazi Kosovën dhe gratë në Maqedoni që po përjetonin një ferr, duke ndihmuar ato në blerjen e ushqimeve dhe veshmbathjeve për dimër... Unë kurrë nuk kam bërë dallim midis Kosovës e Shqipërisë. Thoni se Kosova është toka e të parëve të mi, po në të njëjtën kohë edhe Shqipëria është toka e të parëve tanë. Unë nuk bëj asnjë dallim. Ne bartim të njëjtat vlera, ne kemi kulturë të njëjtë, pastaj në veri të Shqipërisë njerëzit flasin si kosovarët. Ne kemi theks të njëjtë -“trashë”, kemi dialekt të njëjtë...